Rozwód w polsce - etapy procesu rozwodowego
reklama

Państwo polskie poprzez swoją moc prawną i troskę nadało związkowi dwojga ludzi bardzo ważny wymiar. W ustawodawstwie zasady dotyczące małżeństwa i rodziny zostały zawarte w postanowieniach Konstytucji RP oraz w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym, z których wynika, iż państwo polskie dba o trwałość tych instytucji.

W dzisiejszych czasach rozwód stał się zjawiskiem rzeczywistości społecznej. Jest on przyczyną powstawania rodzin rozbitych, a tym samym niepełnych. Fakt rozejścia małżonków traktuje się, jako wydarzenie, które może przytrafić się w każdej rodzinie. W opinii publicznej przeważał pogląd, iż rozwody są źródłem zła i należy je potępiać. Obecnie społeczeństwo odnosi się do tego problemu mniej radykalnie, z coraz większą aprobatą. Ich liczba ciągle wzrasta, a wiek rozwodzących się drastycznie maleje.

Rozwód w prawie polskim

„W Polsce rozwody wprowadzone zostały dekretem Rady Państwa z dnia 25 września 1945 roku, który wszedł w życie 1 stycznia 1946 roku”. Ów dekret nosił tytuł „Prawo małżeńskie”, wprowadził on świecką formę małżeństwa i jego rozwiązania. Aktualnie obejmuje tę kwestię Kodeks rodzinny i opiekuńczy z marca 1964 roku, który został opublikowany z dniem 1 stycznia 1965 roku.

Przyczyny rozwodów w Polsce – https://profesjonalnyslub.pl/przyczyny-rozwodow-w-polsce/

Małżeństwo jest wyjątkową instytucją, gdyż musi być prawnie zawarte, jak i w sytuacji rozpadu, również prawnie rozwiązane. Decyzje o małżeństwie podejmują przyszli małżonkowie, podobnie jest w przypadku jego rozpadu – nie mogą jednak sami uznać likwidacji małżeństwa, gdyż prawnie rozstrzyga ją sąd okręgowy (dawniej wojewódzki), w którego okręgu małżonkowie razem zamieszkiwali (albo przynajmniej jedno jeszcze przebywa, w innych okolicznościach właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej albo sąd miejsca zamieszkania osoby powodowej). Dzieje się to tak dlatego, ponieważ rodzina jest podstawową komórką społeczną – jej funkcjonowanie wpływa na jej członków oraz na społeczeństwo. Jak widać, rozwód nie jest, więc sprawą prywatną kobiety i mężczyzny.

Etapy procesu rozwodowego

Henryk Cudak uważa, iż „rozwód jest określoną przez prawo formą zakończenia małżeństwa. Sposób jego przeprowadzenia jest, zatem określony przepisami prawa. Wystąpienie o rozwód wymaga od małżonków zaznajomienia się z nimi i dostosowanie ich do swojego postępowania” Wyodrębnia on kilka etapów w procesie rozwodowym, mianowicie:

  1. sformułowanie pozwu przez powoda
  2. zarejestrowanie pozwu przez sąd
  3. posiedzenie pojednawcze
  4. pierwsza rozprawa rozwodowa
  5. druga rozprawa rozwodowa
  6. orzeczenie rozwodu lub oddalenie powództwa.

Rozwiązanie związku odbywa się na wniosek jednego lub dwojga małżonków. Warto wspomnieć, iż dzieje się to w sytuacji gdy oboje małżonkowie żyją, w innym wypadku jest mowa o naturalnym ustaniu małżeństwa (np. śmierć małżonka). Proces rozwodowy podlega pewnym zasadom tzw. postępowania odrębnego (art. 425 – 446 Kodeksu Postępowania Cywilnego). W sprawie rozwodowej ważna jest przede wszystkim zmiana stanu cywilnego małżonków, sprawa rozwodowa należy, więc do kategorii postępowań mających za przedmiot dochodzenie stanu cywilnego. Kobieta lub mężczyzna, w okolicznościach określonych przez prawo, mogą z właściwym żądaniem wystąpić do sądu. Organ państwowy ocenia czy zostały całkowicie spełnione przesłanki dopuszczalności rozwodu.

Orzeczenie rozwodu jest dopuszczalne w przypadku, gdy wystąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego oraz gdy nie koliduje on z dobrem małoletnich dzieci oraz dobrem społecznym (art. 56 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego). Idąc za tym, musi dokonać się rozpad więzi uczuciowej, fizycznej i gospodarczej. Ocena dokonywana jest na podstawie badania takich aspektów (przejawów), jak: rodzaj interakcji fizycznych i ekonomicznych, istota i częstość zbliżeń (stosunków płciowych), współudział w pilotowaniu gospodarstwa domowego. Opinia na temat małżeństwa, musi zakładać, iż nie jest możliwy powrót małżonków do wspólnych spraw, do wspólnego życia. Rozwód nie jest również dopuszczalny w przypadku, gdy niewinny rozkładu pożycia małżonek nie wyraża na niego zgody, chyba, że odmowa jego zgody jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Pozew rozwodowy – wytyczne

Rozpoczęcie procesu inicjuje wniesienie pozwu do właściwego sądu, który zajmuje się sprawami rozwodowymi. Pozew rozwodowy, jak każde pismo sądowe powinno zawierać pewne wytyczne, mianowicie: dane personalne i adres zamieszkania powoda lub powódki, współmałżonka, świadków oraz dane dotyczące aktu małżeństwa. W tym dokumencie osoba powodowa powinna jasno określić swoje żądania. Może żądać:

  1. Orzeczenia o wykonywaniu władzy rodzicielskiej
  2. Orzeczenia o alimentach na rzecz małoletniego dziecka oraz alimentach dla siebie
  3. Orzeczenia o podziale majątku wspólnego
  4. Orzeczenia rozwodu z orzekaniem lub bez orzekania o winie
  5. Orzeczenia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania

Pozew dobrze skonstruowany powinien zawierać uzasadnienie z podaniem przyczyny.

Postępowanie rozwodowe

Posiedzenie sądowe dotyczące rozwodu odbywa się za zamkniętymi drzwiami – chyba, że obydwoje małżonkowie wyrażą zgodę na upublicznienie rozprawy i przychyli się do tego sąd, bacząc na moralność. Przed wyznaczeniem daty rozprawy, sąd wzywa strony do stawienia się na posiedzenie pojednawcze, które ma na celu porozumienie małżonków. Jeśli spotkanie to nie przyniesie żadnych rezultatów, albo takie spotkanie się nie odbyło, dochodzi do rozprawy rozwodowej. Prowadzenie procesu nie jest zależne od stawienia się jednej ze stron. Ważne podkreślenia jest to, iż w momencie, kiedy powód bez usprawiedliwienia opuści rozprawę, dalszy proces automatycznie ulega zawieszeniu. Sąd zawiesza również postępowanie rozwodowe, jeżeli istnieje przekonanie, że istnieje perspektywa na zachowanie pożycia małżeńskiego. Taki rozwój wydarzeń może tylko raz wystąpić w toku postępowania. Sąd w ramach postępowania dowodowego ma za zadanie ustalić przyczyny rozkładu pożycia, zapoznać się z sytuacją dzieci, małżonków. Postępowanie dowodowe powinno odbywać się skrupulatnie, gdyż sąd nie może opierać się tylko na pozwie. W ramach tego postępowania przesłuchiwane są obie strony, jak i ich dzieci ( w charakterze świadka nie mogą być przesłuchiwane osoby, które nie ukończyły 13 lat, a dzieci stron, w przypadku, gdy nie ukończyły 17 lat). Jest to akcja zamierzona, która chroni dziecko przed uwikłaniem go w rozwód rodziców. Sąd może zakończyć proces rozwodowy oddaleniem pozwu, bądź też wydaniem orzeczenia rozwodu. Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa jest podstawą wyroku rozwodowego, pozostałe, bowiem kwestie do rozstrzygnięcia opierają się na nim. W przypadku rozwiązania małżeństwa przez rozwód, sąd nie podaje daty jego ustania – jest on zależny od uprawomocnienia się wyroku.

W wyroku rozwodowym sąd, o ile strony nie wnoszą o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, ustala, który z małżonków (ewentualnie oboje) ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego, co może mieć znaczenie przy ustalaniu alimentów pomiędzy małżonkami oraz w postępowaniu o podział majątku dorobkowego. Wobec tego sąd może orzec o winie jednego lub dwóch małżonków, albo żadnego z nich. Orzeczenie o winie ma bardzo duże znaczenie dla sprawy oraz w życiu codziennym. W dużej mierze ma ono znaczenie moralne. Małżonek winny rozkładu pożycia jest naznaczony piętnem za ten czyn. Małżonek, który nie jest odpowiedzialny za rozpad małżeństwa, ma prawo żądać (w niedostatku) alimentów od partnera. Wygasają one wraz z zawarciem powtórnego małżeństwa, w momencie polepszenia się sytuacji materialnej albo po upływie 5 lat od wydania orzeczenia. Podkreślić należy fakt, iż orzeczenie o winie nie wpływa na alimentację wobec dzieci.

W okresie do trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku sądowego w sprawie rozwodu, małżonek rozwiedziony – który w czasie małżeństwa przyjął inne nazwisko – może ubiegać się w Urzędzie Stanu Cywilnego o przywrócenie mu poprzedniego nazwiska. Przywilej ten bezpowrotnie wygasa po tym okresie.

W wyroku rozwodowym sędzia ma obowiązek rozstrzygnięcia kwestii wykonywania władzy rodzicielskiej. W momencie, gdy małżonkowie mają wspólne dzieci, sąd decyduje o tym, „kto i w jakim zakresie będzie wykonywał wobec nich władzę rodzicielską.” Sąd bazując na dowodach, opinii biegłych oraz zeznaniach świadków, może:

  • pozostawić równomierną pełnię władzy obojgu byłych małżonkom
  • zlecić wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając ją tym samym drugiemu
  • zawiesić wykonywanie władzy rodzicielskiej (powodem może być przemijająca przeszkoda)
  • pozbawić tej władzy jednego lub dwojga rodziców ( powodem może być trwała przeszkoda, zaniedbywanie obowiązków względem dziecka/ dzieci, oraz nadużywanie władzy rodzicielskiej).

Sąd w tej kwestii rozstrzyga również zagadnienie dotyczące kontaktów z dzieckiem, oraz wydaje orzeczenie określające miejsce pobytu dziecka – jest ono związane z rodzicem, któremu przyznano władze rodzicielską.

Obowiązkiem sądu, oprócz orzekania o wykonywaniu władzy rodzicielskiej jest orzeczenie alimentów na rzecz małoletniego dziecka. „Obowiązek ten jest bezwzględny”. Z reguły małżonek, któremu nie powierzono władzy rodzicielskiej zostaje obarczony alimentami. Obowiązek ten trwa do momentu osiągnięcia przez dziecko samodzielności ekonomicznej. Mogą być one w formie pieniężnej albo „in natura” (żywność, odzież itp.). Wysokość alimentów zależna jest od potrzeb dziecka, jak i od stanu ekonomicznego rodzica z prawami rodzicielskimi.

Z chwilą wyroku rozwodowego, ustaje obowiązek wspólnego mieszkania byłych małżonków. Orzekanie w tej kwestii normuje art. 58 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeśli jeden z partnerów w sposób rażący uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może orzec jego eksmisję na prośbę drugiego małżonka. Tylko w przypadku obopólnej zgody można orzec o podziale wspólnie zamieszkiwanego mieszkania albo o przyznaniu go jednemu z małżonków – jest to jednak zależne od zgody drugiego małżonka. Sąd wydając wyrok w tej kwestii, musi kierować się dobrem i potrzebami dziecka i rodzica, któremu przyznał prawa rodzicielskie.

Razem z wyrokiem rozwodowym, ustaje wspólnota majątkowa. Na wniosek jednego lub obu małżonków, sąd może orzec o podziale majątku. Rozstrzygniecie tego sporu jest praktykowane w procesie rozwodowym, aczkolwiek w większości przypadków dokonuje się w osobnych postępowaniach. Sąd decyduje o tym, kto i co otrzymuje ze wspólnoty. Należy pamiętać, iż długi nie podlegają podziałowi.

Proces rozwodowy nie jest łatwy. Wiąże się z różnymi zawiłymi etapami, jak i dużym przeżyciem emocjonalnym. Na łamach sądu małżonkowie są zmuszeni do rozgrzebywania swoich spraw, czasami bardzo trudnych. Echo procesu nie odbija się tylko o samych małżonków, dotyka także ich dzieci, a nawet całe rodziny.

Zdaniem Henryka Cudaka „rozwód w sensie formalno – prawnym nie jest zjawiskiem z obszaru patologii społecznej, jest on najczęściej jedynie prawnym usankcjonowaniem wcześniej zapoczątkowanego procesu rozbicia rodziny”.

reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj