Według przepisu art. 3 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego osoby, które zamierzają zawrzeć związek małżeński winne są złożenia lub co najmniej przedstawienia kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumentów potrzebnych do zawarcia małżeństwa. Wspomniane dokumenty do ślubu określone są w odrębnych przepisach. Za odrębne przepisy uznaje się przepisy ustawy – Prawo w aktach stanu cywilnego, które precyzyjnie określają, co powinna spełnić osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo. Osoby te są obligatoryjnie zobowiązane do:
- przedstawienia dokumentu, który stwierdza ich tożsamość oraz złożenia odpis skróconego aktu urodzenia
- złożenia pisemnego zapewnienia (rękojmi), że nie wie o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwo
- oraz w przypadku, gdy oświadczenie o chęci wstąpienia w związek małżeński ma zostać złożone przez przedstawiciela danej osoby, jest on zobowiązany złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego właściwe pełnomocnictwo.
Małżeństwo w prawie polskim, może być zawarte przez pełnomocnika, lecz jedynie za zezwoleniem Sądu. Do najczęstszych powodów uznawanych przed Sąd za ważne należą: poważny problem powrotu do Polski z zagranicy, służba wojskowa, która występuje poza granicami kraju, obłożna choroba jednej z osób chcących zawrzeć związek małżeński. Małżeństwo, które jest zawarte przez pełnomocnika, za zgodą Sądu, jest małżeństwem ważnym.)
Czas trwania – terminy
Ważną kwestią jest, iż małżeństwo według prawa nie może zostać zawarte przed upływem miesiąca od dnia, kiedy dane osoby, które planują zawrzeć związek małżeński, złożyły poręczycielstwo, iż nie znają żadnych okoliczności wyłączających zawarcie tego małżeństwa. Jednakże kierownik stanu cywilnego może pozwolić na zawarcie związku małżeńskiego przed upływem tego terminu, jeżeli wystąpią bardzo ważne powody ku temu ( art. 4 k.r.o) – np. choroba, zaawansowana ciąża. „Wyczekiwanie” ma na celu zminimalizowanie pochopnych decyzji odnoszących się do wstąpienia w związek małżeński, w trosce o jego trwałość.
Warunki konieczne do zawarcia małżeństwa
Pierwszym i podstawowym warunkiem koniecznym do zawarcia małżeństwa jest różnica płci osób zamierzających zawrzeć związek małżeński. Przesłanka ta oznacza, iż małżeństwo może zostać zawarte jedynie przez kobietę i mężczyznę. W prawie polskim nie ma możliwości zawrzeć małżeństwa przez osoby tej samej płci. Płeć pretendentów do małżeństwa zostaje stwierdzona na podstawie aktu urodzenia.
Kolejny warunek, jaki należy spełnić to odpowiedni wiek przyszłych małżonków. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy stawia jasne wymagania, co do wieku osób, które mają prawo zawrzeć związek małżeński. Oznacza to, iż związek małżeński według prawa polskiego może zawrzeć każda osoba z wyjątkiem, który został określony w wyżej wymienionym kodeksie. Związku nie może zawrzeć kobieta, jak i mężczyzna, którzy nie ukończyli 18 roku życia. Od tej zasady zostały jednak przewidziane wyjątki. Z ważnych powodów Sąd opiekuńczy może udzielić zgodę kobiecie, która ukończyła 16 lat. Ten szczególny przypadek będzie wiązał się z dobrem małżeństwa i rodziny oraz interesem społecznym. Granica 16 lat jest już dolną, nie przekraczalną granicą. Prawo nie ingeruje w różnicę wieku między osobami chcącymi zawrzeć związek małżeński.
Ostatnim warunkiem jest złożenie przez mężczyznę i kobietę zgodnych oświadczeń woli, iż chcą wstąpić w związek małżeński. Oświadczenie kobiety i mężczyzny musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim musi być ono zgodne. Następnie musi ono być złożone w obecności osoby, z którą chce się wstąpić w związek oraz przez kierownikiem Urzędu stanu cywilnego. Z istotnych powodów Sąd może zezwolić (art. 6 k.r.o.) aby oświadczenie woli lub oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone przez Pełnomocnika. Oświadczenie wstąpienia w związek małżeński powinno być również złożone w obecności dwóch pełnoletnich świadków.
Miejsce zawarcia związku małżeńskiego
Zawarcie małżeństwa odbywa się w Urzędzie stanu cywilnego wybranym przez kandydatów chcących zawrzeć związek. W wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach kierownik Urzędu stanu cywilnego może przyjąć oświadczenie przyszłych małżonków poza lokalem urzędu, jeżeli wskazane przez przyszłych nowożeńców miejsce uroczystości zapewnia zachowanie uroczystej formy jego zawarcia, jak i zapewnia bezpieczeństwo osób, które będą obecne przy składaniu oświadczeń.
Ślub krok po kroku
W pierwszej kolejności narzeczeni powinni udać się do Urzędu Stanu Cywilnego, w którym chcą zawrzeć związek małżeński. Ślub cywilny można zawrzeć w dowolnym USC lub poza nim, w miejscu, które zapewni zachowanie uroczystej formy ceremonii i zapewni bezpieczeństwo zaproszonych gości. Narzeczeni będąc w Urzędzie stanu cywilnego powinni ustalić (zarezerwować) termin ślubu oraz złożyć zapewnienie o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
Następnym krokiem będzie zgłoszenie się narzeczonych do Urzędu stanu cywilnego z dokumentami. Należy ze sobą zabrać aktualny dowód osobisty lub paszport, jeśli jest potrzebna zgoda Sądu to zezwolenie Sądu na zawarcie małżeństwa bądź zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika, dowód opłaty skarbowej (najczęściej płatność w kasie Urzędu, bądź przelewem na konto) oraz odpis aktu urodzenia, jak i odpis aktu małżeństwa (jeśli dana osoba była już w związku małżeńskim). Przyszli małżonkowie zostaną poproszeni również o złożenie oświadczenia o przyszłym nazwisku. Należy zdecydować, jakie nazwisko będzie się nosiło po ślubie i jakie nazwisko otrzymają przyszłe dzieci.
W umówionym terminie przyszli małżonkowie wraz ze świadkami i gośćmi zgłaszają się do Urzędu stanu cywilnego lub na miejsce, które wyznaczone zostało, jako miejsce udzielenia ślubu. Kierownik Urzędu stanu cywilnego ma obowiązek potwierdzić dane narzeczonych oraz ich świadków, dlatego też potrzebne będą dokumenty tożsamości zarówno przyszłych małżonków, jak i świadków.
Zawarcie małżeństwa następuje z zachowaniem uroczystej formy. Małżeństwo zostaje zawarte, gdy kobieta i mężczyzna, równocześnie złożą przed kierownikiem Urzędu stanu cywilnego oświadczenia, iż wstępują w zawiązek małżeński. Po zawarciu małżeństwa, nowożeńcy otrzymują odpis skrócony aktu małżeństwa.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
A jak zawrzeć ślub konkordatowy, bo ja chcę w kościele?
Na końcu artykułu znajduje się link do innego artykułu powiązanego tematycznie, który wyjaśnia kwestię związaną z ślubem konkordatowym.